ANKARA–BHA
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 dönemine ait “İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi” verilerini yayımladı. 2022 yılında beşeri kalkınma endeksi, 2018 yılına göre yüzde 1,1 artarak 0,854 seviyesine yükseldi. Bu artışla Türkiye, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) belirlediği “Çok Yüksek Gelişmişlik” kategorisine dahil oldu.
Veriler, endeksin alt bileşenlerinden yaşam beklentisi, eğitim ve gelirle ilgili de önemli bilgiler sunuyor. Yaşam beklentisi endeksi 2022’de 2018’e kıyasla yüzde 2,2 azalarak 0,882, eğitim endeksi ise yüzde 3 artarak 0,807’ye çıktı. Gelir endeksi ise yüzde 2,6 artarak 0,875 seviyesine ulaştı.
Ankara en üst sırada
Beşeri kalkınma endeksi 2022 verilerine göre, Türkiye genelinde en yüksek değeri 0,891 ile başkent Ankara aldı. Ankara’yı, 0,886 ile İstanbul ve Kocaeli izlerken, İzmir 0,870 ve Muğla 0,867 ile listede yer aldı. Endeksin en düşük olduğu il ise 0,748 ile Ağrı oldu. Ağrı’yı, Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis takip etti.
En fazla artış Kilis’te
2018-2022 dönemi arasında en fazla artış gösteren iller ise Kilis (%4,1), Şırnak (%4), Çankırı ve Hakkari (%3,9) olarak sıralandı. Bu dönemde beşeri kalkınma endeksinde düşüş yaşanan iller ise Trabzon (%0,2), Ordu (%0,1), Rize (%0,03) ve Karabük (%0,02) oldu.
İlk kez il düzeyinde yayınlandı
TÜİK, bu yıl için beşeri kalkınma endeksinin il seviyesinde yayımlandığını belirtti. Bu endeks, bir ülkenin kalkınmasında iktisadi ve fiziki sermaye kadar beşeri sermayenin de önemini vurguluyor. Beşeri kalkınma endeksi, yaşam beklentisi, eğitim ve gelir bileşenlerinden oluşuyor ve 0 ile 1 arasında değerlendirilerek sınıflandırılıyor.
Endeks, Türkiye için ilk kez 2023’te yayımlanan ortalama eğitim süresi ve muhtemel eğitim süresi göstergeleriyle oluşturulmuş olup, hem ülke hem de il düzeyinde resmi istatistik olarak sunulmaya başlandı.